Trong năm qua, hơn 24.000 người Trung Quốc đã bị bắt tại biên giới Mỹ-Mexico. Tuy nhiên, Bắc Kinh từ chối hợp tác với Hoa Kỳ trong việc tiếp nhận những người Trung Quốc bị Hoa Kỳ trục xuất.
Ngày càng có nhiều người Trung Quốc chạy trốn khỏi sự kiểm soát chặt chẽ của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) ở Đại Lục, và chấp nhận rủi ro vượt bên vào Hoa Kỳ.
Trong năm qua, đội tuần tra biên phòng Hoa Kỳ đã bắt giữ hơn 24.000 người Trung Quốc vượt biên trái phép từ Mexico. Con số này không chỉ lập kỷ lục mới, mà còn vượt tổng số của 10 năm trước đó. (10 năm qua, số người Trung Quốc bị bắt vì nhập cảnh trái phép vào Hoa Kỳ chưa đến 15.000 người).
Con đường vượt biên mới này ngày càng trở nên phổ biến. Những người di cư Trung Quốc có thể bay đến Ecuador mà không cần thị thực. Sau đó họ khởi hành từ thủ đô Quito và đi với những người Mỹ Latinh qua vùng đầm lầy Darien nguy hiểm. Họ đi qua một số quốc gia Trung Mỹ, sau đó đến biên giới Mexico – Hoa Kỳ. Hành trình này được gọi là “vượt biên”.
New York Times đưa tin, khoảng 10 quốc gia không hợp tác trong việc tiếp nhận người hồi hương, ĐCSTQ là “kẻ vi phạm” tồi tệ nhất. Nếu quê hương của người vượt biên trái phép từ chối tiếp nhận công dân của mình, Hoa Kỳ không thể cưỡng chế trục xuất họ.
Trong 9 tháng đầu năm nay, cơ quan quản lý nhập cư của quốc gia Trung Mỹ Panama đã đăng ký 15.567 công dân Trung Quốc đi qua Darien. Năm 2022 có 2.005 người Trung Quốc đã vượt biên bằng cách đi bộ xuyên rừng, trong khi từ năm 2010-2021, con số này chỉ là 376 người.
Theo cơ quan di trú Panama, trong 9 tháng đầu năm nay, Trung Quốc là nguồn nhập cư bất hợp pháp lớn thứ 4 vào Hoa Kỳ qua Panama, sau Venezuela, Ecuador và Haiti.
Trước đây, các nhà ngoại giao Hoa Kỳ đã cố gắng hợp tác với ĐCSTQ, khuyến khích nước này tiếp nhận những công dân Trung Quốc bị Hoa Kỳ trục xuất, nhưng phản ứng của ĐCSTQ là tìm mọi cách trốn tránh và từ chối.
Cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Michele Thoren Bond cho biết, ĐCSTQ thẳng thừng từ chối thừa nhận những người vượt biên này là người Trung Quốc. Một quốc gia ghi chép và giám sát chặt chẽ công dân của mình như Trung Quốc không thể không có ảnh của mọi công dân. Nên tuyên bố này chắc chắn là không đáng tin cậy.
Những người vượt biên ít nhiều đã trải qua cảnh tống tiền, cướp bóc và cảnh sát dỏm, cũng như những đau khổ về thể xác khi đi xuyên rừng nhiệt đới. Cũng có người bị bắt cóc, để lại những vết sẹo hằn vào xương thịt trên cổ tay, trở thành nỗi đau mà họ không bao giờ muốn nhắc đến.
Họ sẽ mất ít nhất một tháng để đi hết con đường và mỗi người sẽ tiêu từ 50.000 đến 60.000 nhân dân tệ (khoảng 7.692 – 9.230 USD), người nhiều thậm chí mất tới hơn 200.000 nhân dân tệ (khoảng 30.769 USD).
Tại sao họ lại rời xa đất nước và quê nhà, dấn thân vào con đường vượt biên nguy hiểm trùng trùng và tốn kém?
Giới quan sát và những người Trung Quốc xin tị nạn đã nói chuyện với hãng tin AP rằng họ đang cố gắng thoát khỏi bầu không khí chính trị ngày càng áp bức cùng triển vọng kinh tế Trung Quốc ảm đạm.
Cựu giáo sư tại Trường Đảng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc hiện sống ở Mỹ, bà Thái Hà (Cai Xia) cho biết: “Làn sóng di cư này phản ánh sự tuyệt vọng về Trung Quốc… Họ đã mất hy vọng vào tương lai của đất nước. Có thể thấy trong số họ không chỉ gồm những người học vấn hạn chế mà có cả những người học vấn cao, những người làm văn phòng, chủ doanh nghiệp nhỏ và những người thuộc các gia đình giàu có”.
Bình Minh (t/h)